De copywriter die vanuit Cambodja werkt
29 October 2011

Frits Mulder (49) woont sinds 2003 in Phnom Penh. Hij werkt als copywriter voor klanten in Nederland.

Als collega-tekstschrijver was ik natuurlijk erg geïnteresseerd in zijn verhaal. Frits was zo vriendelijk om mijn brandende vragen over zijn werk en over Cambodja te beantwoorden.

Waarom Cambodja?

Ik had het al jaren in mijn hoofd om uit Nederland te vertrekken. Reden nummer 1: het weer. Ik heb een bloedhekel aan kou. Daarom ging ik vaak ‘s winters lang op vakantie, voornamelijk naar Afrika. Ik dacht dan ook dat ik daar ergens terecht zou komen (favoriete landen: Ghana en Oeganda), maar na een reisje naar Zuidoost-Azië in 2000 begon ik te twijfelen. De bedoeling was destijds om Thailand, Cambodja en Vietnam te bezoeken, maar dat laatste land heb ik nooit gehaald. Cambodja beviel mij onmiddellijk. Dat begon al op de toen zeer slechte weg van de Thaise grens naar Siem Reap. Iedereen in het minibusje klagen over de hobbels en kuilen, terwijl ik dacht: “Ach, vergeleken met sommige wegen in Afrika valt dit best mee.”

Eenmaal in Phnom Penh aangekomen, sloeg de twijfel over een vertrek naar Afrika echt toe. Ik vond en vind Phnom Penh een aangename stad, en dat terwijl die er toen veel slechter bij lag dan nu. Maar de Cambodjaanse hoofdstad heeft nog wat uit de Franse tijd overgehouden. Onder meer overal terrasjes en uitstekende restaurantjes. Aangezien het eten in Afrika af en toe te wensen overlaat, vormde dat een van de belangrijkste redenen om voor Azië te kiezen, of liever gezegd voor Cambodja. Dit land wordt soms het ‘klein Afrika’ van Azië genoemd en dat klopt helemaal. Vooral als je naar de noordoostelijke provincies rijdt, heb je soms het gevoel door een Afrikaanse savanne te reizen.

Om het helemaal zeker te weten heb ik mijn laatste vakantie in Cambodja uitsluitend in Phnom Penh doorgebracht. Eigenlijk had ik de keuze al gemaakt, want tijdens die vakantie verkocht de makelaar mijn huis in Nederland. In mei 2003 ben ik definitief naar Phnom Penh vertrokken.

Wat vonden je familie en vrienden ervan dat je ging emigreren?

Over het algemeen reageerden ze met verbazing en ook wel ongeloof: “Jij wilde toch naar Afrika?” En enkele reacties waren ronduit negatief. “Cambodja, met die Rode Khmer daar?” En dan maar elke keer geduldig uitleggen dat de Rode Khmer allang geen rol meer speelt. Althans, niet op een gewelddadige manier. Er zijn wel ex-Khmer Rouges die nog een dikke vinger in de pap hebben, maar dat is een ander verhaal. De enige echt enthousiaste reactie kwam van mijn oudste zus die het een geweldig avontuur vond. Zij is hier dan ook al twee keer geweest.

Wat vinden je klanten ervan dat je vanuit Cambodja werkt?

Dat is geen enkel probleem. Ze vinden het zelfs leuk. In deze tijd van toenemende globalisering raken mensen er steeds meer aan gewend dat diensten niet meer ‘om de hoek’ zitten. De telefoon wordt opgenomen in India, de database wordt ingevoerd door mensen op de Filippijnen en een tekstschrijver doet z’n werk vanuit Cambodja. Natuurlijk zijn er werkzaamheden die ik niet kan uitvoeren, bijvoorbeeld als er voor een klus interviews gedaan moeten worden. Maar voor de rest: alles wat via internet (waaronder Skype) geregeld kan worden, kan evengoed uit Cambodja komen als uit Nederland.

Kun je wat voorbeelden geven van het prijsniveau in Cambodja?

Cambodja is niet het goedkoopste land in deze regio, maar uiteraard stukken goedkoper dan in Nederland. Zeker als verstokte roker heb ik daar voordeel van: een pakje Marlboro kost hier $1.00, en dat is dan een ‘duur’ merk. Voor de goede orde: Cambodja heeft een eigen muntsoort, de riel, maar het reguliere betaalmiddel is helaas de Amerikaanse dollar. Die werd geïntroduceerd toen de VN-macht hier was, begin jaren negentig. Alleen op de markt worden prijzen in riels aangegeven.

Verder: een regulier biertje, van $0.50 in een ‘rugzakkentent’ tot $1.50 op de betere terrassen (maar tijdens de ‘Happy Hours’ en die duren hier lang, $1.00). Een goed brood (bruin, het is eindelijk in ruime mate verkrijgbaar), ongeveer $2.50. Een goede maaltijd kost ongeveer $5.00, maar je kunt ook goedkoper óf duurder eten. Een lekkere frisse kokosnoot van de straatverkoper: 2000 riel ($0.50). Een ritje met de ‘motodop’ (brommertjes die je van deur tot deur brengen): van $0.50 voor een ritje van een kilometer tot $2.00 naar het andere eind van de stad. Dit zijn overigens barangprijzen (‘barang’ betekent buitenlander, letterlijk ‘Fransman’).  Een Cambodjaan betaalt minder. Dit is een van de dingen die ik heerlijk vind aan Cambodja: dat ‘openbaar vervoer’ dat overal en altijd aanwezig is. In Nederland moet je wáchten op een bus of tram, belachelijk… Een poging om jaren geleden  in Phnom Penh openbaar busvervoer te introduceren is trouwens volledig mislukt. Uiteraard bedacht door een ‘hulp’-organisatie.

Hoeveel kost huisvesting?

De aankoop van een huis in Cambodja is waanzinnig duur. De reden daarvan is mij niet helemaal duidelijk, maar de aanwezigheid van honderden ‘hulp’-organisaties speelt zeker een rol. Huurprijzen vallen ook niet echt mee: een eenvoudig appartementje in Phnom Penh kost zo’n $400 per maand. En dat is dan echt een eenvoudig flatje. Een kwaliteitsappartement krijg je niet voor minder dan $800 (nog steeds een relatief klein appartement), voor een vrijstaand huis wordt zonder blikken of blozen $2000 of meer gevraagd (want het wordt grif betaald door de ‘hulp’-organisaties). Dat kunnen in Nederland, voor wat je ervoor krijgt, ‘redelijke’ prijzen zijn, maar in Phnom Penh? Ik heb het hier over prijzen in het centrum van de stad, hoe verder van het centrum hoe lager de prijs en soms zijn er juweeltjes te vinden voor een goede prijs, maar je moet er echt naar zoeken. Ik heb zelf een tijd in zo’n juweeltje gewoond, met een terras pal aan de Mekong. Maar dat was mij op den duur te ver van het centrum van de stad.

Heb je tips voor andere Nederlanders die vanuit het buitenland willen werken?

Laat het niet bij dromen. In 2003 (ik was toen 42) dacht ik “Als ik het nu niet doe, doe ik het nooit, en daar heb ik op mijn sterfbed misschien spijt van.” Dus de stoute schoenen aantrekken en je dromen achterna gaan. Zo simpel is het. Het is eigenlijk veel gemakkelijker dan je denkt. Overigens wist ik – toen ik hier kwam – niet precies wat ik zou gaan doen. Mijn tekstbureau was destijds bijna slapend, omdat ik er naast mijn werk in Nederland nauwelijks tijd voor had. Pas toen ik hier was is Tekstbureau Taal & Tekst echt van de grond gekomen, maar ik heb ook zes jaar lang een Cambodjaans restaurant en een kookschool gerund. Die zijn ruim een jaar geleden verkocht aan mijn manager (een soort mini-ontwikkelingshulp en naar mijn mening stukken effectiever dan wat de ‘hulp’-organisaties doen).

Ik begrijp best dat zo’n ‘ach ik zie wel’ mentaliteit niet bij iedereen past. Wel had ik het vaste voornemen om minimaal drie jaar in Cambodja te blijven en dan de balans op te maken. Dat ik er na acht jaar nog steeds zit, zegt genoeg.

Denk eens aan de sneeuw en de kou in Nederland, terwijl je in een lekker warm buitenland kunt zitten. Op tv zie ik met genoegen de sneeuwellende (voor mij is het ellende) in Europa en ben elke dag dankbaar dat ik in een land woon, waar de temperatuur zelden beneden de twintig graden komt. Regen? Oh ja, die hebben we hier ook, in de regentijd. Maar zo’n tropische bui is heerlijk!

Wat doe je trouwens op die foto hierboven?

Daar lig ik in een hangmat bij een lokaal eettentje in Oudong, de voormalige hoofdstad van Cambodja. Dergelijke eettentjes heb je overal: terrassen met hangmatten. Je kunt er vaak uitstekend lokaal eten voor een habbekrats.